[vc_row][vc_column][vc_column_text]De mooiste boekhandelsketen van ons land (1972-2014) is gebroken. Door Polare of de grote uitgeverijen? Is de toekomst van de boekhandels gered of juist niet? Aan de hand van gesprekken met hoofdrolspelers uit ruim veertig jaar boekhandelsgeschiedenis (1972-2014) beschrijft Boekenpaleizen of luchtkasteel een tijdperk vol spanningen. Veel van deze hoofdrolspelers  zijn ook aanwezig bij de drukbezochte boeklancering bij Scheltema, op 10 september 2014.

Martijn David, algemeen secretaris van de Groep Algemene Uitgevers, hield een inspirerend verhaal over de toekomst van het boek. Hij deed dit bij de boekpresentatie van Boekenpaleizen of luchtkasteel, in boekhandel Scheltema te Amsterdam. De bedreiging van de boekenbranche zoals we die nu voelen is decennia eerder ook zo ervaren, vertelde hij. En ook toen zijn er oplossingen gevonden. Zo’n bedreigde soort is het boek niet en de toekomst is niet zwartgallig. Martijn David bagatelliseert niet, hij relativeert.

Nieuwe eigenaren

Martijn David hield zijn verhaal voor een publiek van veelal oud-BGN/Selexyz-medewerkers. Sommige van hen zijn nu eigenaar van een ‘ontketende’ boekhandel. Ton Harmes van Dominicanen, bijvoorbeeld, of Leo van de Wetering en collega’s van Donner. Ze zijn betrokken bij het verleden en spelen een rol bij de toekomst. Een van de redenen van hun aanwezigheid is dat zij ook spelers zijn in Boekenpaleizen of luchtkasteel, dat niet alleen gaat over BGN/Selexyz en Polare, maar vooral ook over verleden en toekomst van de boekenbranche.

Boek of worst?

Ook Jaap Broersma, samen met Siebe Huizinga auteur van het boek, sprak tijdens de presentatie van Boekenpaleizen of luchtkasteel. Was het net even anders gegaan, zo zei hij in zijn inleidende woord, dan stonden we nu in de Hema, of in de Fashion Store. Geen Scheltema meer, maar een verschraald cultureel landschap. Rookworsten in plaats van boeken. Een zelfde alternatieve toekomst werd er in 1987 geschetst, maar dan met Vroom & Dreesman als vertegenwoordiger van de verschraling. Toen dreigden de Kluwer-boekhandels in handen van Elsevier te vallen.

Creatieve ideeën

Wat had er dan net even anders moeten gaan? Had Polare moeten slagen? De sentimenten met betrekking tot Polare zijn niet altijd positief, maar als deze partij het had gered, dan hadden we volgens Broersma ook in de boekhandel gestaan. Want Polare had de boekenpaleizen in de keten gehouden en gered. De boekhandel had dan een belevingswereld geheten.  Nee, dat net even anders, die alternatieve toekomst van een verschraald cultureel landschap vol rookworsten, zou zich hebben voorgedaan als het publiek niet de portemonnee had getrokken en via crowdfunding het verschil had gemaakt. Die toekomst was er geweest als de winkelmanagers niet waren opgestaan en winkeleigenaar waren geworden. Die toekomst zou er zijn als er niet steeds weer mensen waren die met creatieve ideeën de sector vernieuwen. En ze zijn er: Dick Anbeek van de Drvkkerij, Boudewijn Poelmann van Scheltema, Arjen de Koning van Van Piere en vele anderen van wie ik hier alleen nog Wim Waanders noem. Ad Peek en Rutger van der Velde voorspelden het jaren geleden al: dit soort boekondernemers zou opstaan zodra de keten uit elkaar zou vallen.

Structuren

We zijn ervan overtuigd dat wij allemaal – van boekkopers tot boekverkopers –binnen de structuren van het vak de toekomst bepalen. Maar, en dat is nog wel eenvraag over de toekomst, kunnen die structuren, gebouwd rondom de vaste boekenprijs, uiteindelijk blijven bestaan? Polare dacht van niet, maar Polare is niet meer en heeft voor het moment dus ongelijk. En voor het moment is de verantwoordelijkheid voor de toekomst duidelijk. Die ligt in handen van de boekenbranche.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]